Ամեն ինչ սկսվեց միանգամից…

Երկինքը խաղաղ, ամպերն են լուռ,
Երկիրն է կանաչ, գետերն աղմկում,
Երկնքից կառչած ժայռեր ամուր,
Ու գազանները բնազդով ապրում:
Ամեն բան խաղաղ է, ամեն բան ճիշտ,
Բնության օրենքներ, որ անխախտ են միշտ,
Եվ մի աշխարհ մաքուր, իդեալական,
Ուր չկար կեղծիք ու միտք ստրկական:

Բայց ամեն ինչ սկսվեց միանգամից,
Ու հեքիաթային բնության արգանդից
Մի նոր գազան ծնվեց պատահական,
Եվ այդ գազանն ուներ միտք բանական,
Գազան, որ հետո մարդ դարձավ,
Ապրեց, արարեց ու զարգացավ:
Մարդկային խմբեր՝ առանձին ապրող,
Ամեն մեկն իրեն էր վերցրել կտոր հող,
Վերցրել այն ամենը, ինչ իրենը չէր,
Դարձրել ինքն իրեն բնության միակ տեր:

Եվ ամեն ինչ սկսվեց միանգամից,
Մարդկային արյուններ խառնվեցին իրար,
Ու ծնվեցին ազգեր վայրի ամբոխից,
Եվ ծնվեց շահ ու կյանքի պայքար:
Իսկ բնությունը, որ մարդ էր ծնել,
Մոռացվեց արդեն, դարձավ անհարմար,
Ու պալատներ սկսեցին շինվել,
Հենց այնպես, ուղղակի, հաճույքի համար:
Այրվեցին ծառեր, որ կյանք են ու օդ,
Դրանց փոխարեն՝ տուն ու տաճար,
Ու կարևոր չեն արդեն ո՛չ արև, ո՛չ խոտ,
Հենց այնպես, ուղղակի, հաճույքի համար:

Ամեն ինչ սկսվեց միանգամից,
Մարդկային ոռնոց, ահ ու թախիծ,
Ու պատերազմներ հաջորդեցին իրար,
Ոչ հենց այնպես՝ հենց հողի համար:
Ու պատմություն ծնվեց արյունով գրված,
Հասարակ ու նույն մարդկանց մասին,
Ոմանք բռնապետ, ոմանք ստրուկ դարձած,
Ոմանք հաղթվել, ոմանք հաղթել շահին:
Ու ստեղծեցին մարդիկ շահի մի աստված,
Մոռացան ամենը՝ խիղճ ու արժեքներ,
Դա չարիք է, որ փող է կոչված,
Կոչված է խեղդել ու քանդել բարքեր:

Ամեն ինչ եղավ միանգամից,
Բարի ու չար, ծիծաղ ու թախիծ,
Միշտ եղել է այն, ինչ կա և հիմա,
Կլինեն տերեր՝ դաժան, անխնա,
Կլինեն մեծեր, հերոսներ հավերժ,
Եվ կմնան անուններն անվերջ,
Մեր հուշերի ու պատմության մեջ:

Ամեն բան սկսվեց միանգամից,
Ու կարևոր մեկ բան, կարևոր շահից,
Կարևոր օտար, ուրիշի հողից,
Մեկ բան ու մեկ բառ՝ առանց կռիվ ու արյուն,
Մեկ բան, որ կոչվում է խաղաղություն:

                Արթ Հով